Bilgi Merkezi
Balık Kılçığı (Ishikawa) Diyagramı
Sebep-Sonuç ya da Ishikawa diyagramı olarak da bilinir.
Balık kılçığı diyagramı, bir etki veya problem için birçok olası sebebi tanımlar. Bir beyin fırtınası oturumunu yapılandırmak için de kullanılabilir. Fikirleri hızlı bir şekilde ilgili kategoriler içerisinde sınıflandırır.
Ne Zaman Balık Kılçığı Diyagramı Kullanılır?
- Bir problemin olası nedenlerini belirlerken,
- Özellikle bir takımda düşünceler monotonlaştığı zaman.
Balık Kılçığı Diyagramı Nasıl Uygulanır?
İhtiyaç duyulan materyaller: Kağıdı olan yazı tahtası ya da beyaz tahta ve tahta kalemleri
- Problemin ne olduğu üzerinde anlaşmak.
Beyaz tahtanın tam ortasına problem yazılır, etrafı çerçeve içerisine alınır ve hizasına gelecek şekilde bir ok çizilir.
- Problemin ana nedenleri hakkında beyin fırtınası yapılır. Zor gelirse genel başlıklar kullanılır,
- Metotlar
- Makinalar (Ekipmanlar)
- İnsanlar (İnsan Gücü)
- Materyaller
- Ölçüm
- Çevre…
- Sebep kategorileri ana ok çevresinde alt dallara ayrılarak yazılır.
- Sorunun tüm olası nedenleri için beyin fırtınası yapılır. “Neden böyle bir durum ortaya çıktı?” diye sorulur. Her fikir-düşünce ortaya çıktığında- cevap verildiğinde, yöneten bu fikri uygun kategoriye yazar. Bazı sebepler eğer birden fazla kategori ile ilişkiliyse tekrar yazılabilir.
- Daha sonra “Neden bu durum oluştu?” diye her sebep için tekrar ayrı ayrı sorulur. Nedeni dallara ayırmak için ise alt nedenler yazılır. “Neden?” diye sorulmaya devam edilir ve daha derin seviyelerde sebepler üretilir. Dalların katmanları ise nedensel ilişkileri işaret etmektedir.
- Grup fikirleri sona erdirdiği zaman, fikirlerin az olduğu yerlere konsantre olunur. Yeni fikir üretilmeye çalışılır.
Balık Kılçığı Diyagram Örneği
Bu balık kılçığı diyagramı, periyodik demir kirletmesinin kaynağını anlamaya çalışmak için bir imalat ekibi tarafından çizilmiştir. Ekip fikir üretmek için altı adet genel başlık kullanmıştır. Dalların katmanları ise, problemin nedenleri hakkındaki ayrıntılı düşünmeyi gösterir.
Örneğin, “Makina” başlığı altında, “Yapı Malzemeleri” fikri dört çeşit ekipmanı ve daha sonra birkaç belirli makine sayısını göstermektedir.
Bazı fikirlerin iki farklı yerde görüldüğüne dikkat edin. “Ölçüleme”, analitik prosedürde “Malzemeler” altında ve bir laboratuvar hatası olarak “Ölçüm” başlığı altında da ortaya çıkar. “Demir araçları”, numuneleri alınırken “Yöntem” sorunu veya bakım personelleri ile “İnsan” sorunu açısından dikkate alınabilir.
Çeviri: Melis Pektaş, KalDer GençKal Üyesi, Atılım Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü, Mezun
Kaynak: asq.org
